Kan een kat altijd hetzelfde eten? Of wil je kat liever gevarieerd eten?

Hoe vaak geef je een ander soort voer aan je kat? Dan bedoel ik niet alleen een andere 'smaak', maar echt een ander merk met een andere samenstelling.

Velen kattenbaasjes variëren bijna nooit met voedingen. Als de kat eenmaal iets lekker vind, dan wordt jaar in, jaar uit gegeven. Sommige merken dragen hier ook aan bij, door te adviseren dat het niet nodig is om de voeding van je kat regelmatig af te wisselen (lees: "blijf loyaal aan óns merk!"). Zij geven ook aan dat dit spijsverteringsproblemen of diarree kan veroorzaken. En hierin hebben ze deels gelijk: vaak zie je in de kattenbak wel dat de drollen minder solide zijn of richting diarree gaan als je wat nieuws probeert.

Maar waarom raden we voor mensen variëteit aan, terwijl we katten elke dag hetzelfde te eten geven? Is variëren met merken en smaken onzin voor katten? Of houdt je kat er ook van om gevarieerd te eten?

Waarom wisselen we niet van voeding?

De producent

Sommige producenten adviseren om niet te wisselen van voeding*, omdat het kan leiden tot darm- en spijsverteringsproblemen. Diarree is het gevolg. Persoonlijk denk ik dat het verkrijgen van merkloyaliteit de grootste drijfveer hier achter is. Toch zijn er ook merken die het afwisselen juist aanmoedigen, zoals Acana. [1] In hoeverre we dus ‘gewoon doen wat de producent zegt’ laat ik daarom maar in het midden.

Compleet

Op vele voedingen (vooral brokken) staat "compleet". Dit doet geloven alsof hierin alle voedingsstoffen zitten die je kat nodig heeft, van macronutriënten tot mineralen en vitaminen. Als álle bouwstenen erin zitten, doet dat vermoeden dat afwisseling niet noodzakelijk is.

Gemak

Ook gemak speelt een rol: één merk, één soort, één smaak. Mijn kat vind dít lekker en als het is mooi meegenomen als het ook nog eens niet te veel kost. Wat een tijd- en geldsverspilling als ik steeds opnieuw moet kijken naar andere merken (of smaken), die ze dan uiteindelijk niet wil eten…

De kat zelf

Sommige katten zijn ook zo kieskeurig dat ze soms niet eens ruiken aan het nieuwe voer voordat ze weglopen. Anderen zijn dapperder en proberen het, en krijgen toch diarree en moeten overgeven. Vaak wordt verzucht dat de kat zó kieskeurig is.

Waarom moet je juist wél verschillende merken voeren?

De hamvraag is, is het noodzakelijk om kattenvoer af te wisselen? Persoonlijk denk ik - zolang je kat gezond is - dat afwisseling van een paar merken goed is. Dit heeft een aantal redenen die van preventieve aard zijn, die ik hieronder verder zal toelichten:

1. Compleet varieert per merk
2. De levensfase bepaalt mede de behoeften
3. Optimale gezondheid
4. Ziekten en aandoeningen
5. Voeding stopt of verandert

Elk compleet voer is anders in hoeveelheden

Op vele voedingen staat dat het “compleet” is. Dit is volgens de regels van het FEDIAF (overzichtsorgaan van Europa). Dit houdt in dat er voor een lijst van voedingsstoffen van ongeveer een A4tje lang minima zijn opgesteld wat er in de voeding zit. het is superbelangrijk dit te controleren bij natvoer. Brokjes zijn altijd compleet.

Toch zijn hier wel een paar nuances te maken:

• Er zijn geen maxima opgesteld voor de meeste voedingsstoffen, en hierin hebben fabrikanten veel vrijheid
• Deze eisen zijn opgesteld voor het gemiddelde dier. Wijkt jouw dier af door wat voor reden dan ook, dan ligt een tekort alsnog op de loer.
• Voor sommige voedingsstoffen zijn geen minima of ratio’s opgesteld. Een voorbeeld is omega-3 EPA en DHA en de ratio met omega-6 vetzuren.

Door te wisselen van merken verklein je de kans dat je kat een tekort of overschot opbouwt over korte of lange termijn, die de fabrikant gemist heeft.

De levensfase bepaalt de behoeften

De leeftijd (levensfase) van de kat bepaalt hoeveel behoefte hij heeft aan proteïne en calorieën.

• Een kitten is nog volop in de groei. Daarvoor zijn eiwitten belangrijk, maar ook vetten - deze leveren de energie die een kitten nodig heeft.
• Een gecastreerde kat heeft zo'n 25% minder calorieën nodig dan zijn intacte kattenvriendje. Het vettere kittenvoer kan bij een gecastreerde kat daardoor sneller zorgen voor overgewicht.
• Senior katten (vanaf ongeveer 12 jaar) hebben weer meer eiwit nodig dan volwassen katten, omdat hun eiwit verwerkingsproces minder efficiënt wordt.

Aanpassen op de levensfase is dus belangrijk.

Persoonlijke note: Helaas maken veel diervoerproducenten hier misbruik van in hun labels. Senior voer bevat nog altijd minder eiwitten uit angst voor nierproblemen, alhoewel dit allang ontkracht is zolang de kat gezonde nieren heeft. In sterilised voeding wordt vet vervangen door koolhydraat, waardoor het minder caloriedicht is, maar te weinig eiwit levert. Laat je niet in de luren leggen door de marketing!

Optimale gezondheid

Soms zijn signalen dat je kat niet zo lekker in zijn vel zit heel subtiel. Dit hoeft zich niet direct te uiten in ziekten, alhoewel het zeker het voorstadium kan zijn.

De vacht, kattenbak en gedrag kan je hier veel over vertellen. Heeft je kat een doffe vacht met schilfers? Zit de vacht in 'plukjes'? Is hij sloom of slaapt hij erg veel? Heeft hij diarree/slappe drollen of juist keiharde drollen? Heeft hij steeds jeuk?

Allen kunnen tekenen zijn dat je kat niet zo lekker in zijn vel zit, terwijl die niet per se van de ene op de andere dag ontstaan. Daardoor vallen ze niet altijd op - helemaal niet als iets 'altijd al zo geweest is'. Daar waar je kat op kan overleven ("niet dood aan gaat") is niet per se hetzelfde als optimale gezondheid.

Aandoeningen en ziekten voorkomen

Ook kan te weinig van één ding leiden tot ziekten. Bijvoorbeeld in de jaren '70 was taurine nog niet bekend en in de jaren '80 hielden fabrikanten hier te weinig rekening mee. Helaas zijn er katten overleden aan hartfalen door een taurine tekort.

We kunnen niet met 100% zekerheid zeggen dat dit nu niet meer gebeurt. Voeding blijft ingewikkelde materie en écht lange termijn veiligheidsstudies worden amper tot niet gedaan.

Voedsel allergieën en intolerantie lijken steeds meer voor te komen bijvoorbeeld. Een overmatige hoeveelheid van bepaalde stoffen kunnen zorgen diarree, gevoelige en geïrriteerde darmen en/of jeuk als gevolg van voedsel allergieën of -intolerantie. Steeds meer katten lijken slecht te kunnen tegen kip, vis en rund; de 3 meest gebruikte eiwitten in kattenvoer en tevens de top 3 allergenen. Jarenlang hetzelfde voeren verhoogt het risico op een allergische reactie.

Door wat afwisseling in merken te bieden, maak je de kans kleiner dat er een overschot of tekort ontstaat in 1 of meer voedingsstoffen.

Persoonlijke note: Ik zeg hiermee niet dat alles te voorkomen is door voeding af te wisselen. Echter denk ik wel dat variatie helpt om de kans te verminderen, omdat je voorkomt dat je steeds op 1 punt drukt als het ware.

De voeding verandert of stopt

Laatst zag ik een noodoproep van iemand: of iemand nog van merk X die en die variant had, want dat is het enige wat haar kat at. En dat ging uit de handel. Mevrouw had dus een zeer groot en urgent probleem voor haar lieve huistijger. En zij is niet de enige: ik zie dit behoorlijk vaak.

Het gebeurt vaker en soms onopvallender dan je denkt: de samenstelling van voedingen wordt regelmatig verandert. Het kan dan zomaar zijn dat je kat het opeens niet meer "lust", terwijl hij het tijden met smaak at. Dit is wat mij betreft ook een héle goede reden om te zorgen dat je kat meerdere soorten voedingen en merken lust. Dan is er altijd een back-up beschikbaar.

Mijn kat is ziek, moet ik wisselen van voer?

Als je kat ziek is, liggen de zaken vaak wat anders. Blijven eten is voor katten erg belangrijk, omdat ze anders last kunnen krijgen van leververvetting. Dat zorgt voor een misselijk gevoel, wat alles nog erger maakt. Toch is juist ziekte vaak dé reden voor vele kattenbaasjes om te wisselen van voer. In sommige gevallen ben ik daar zeker voor:

• Suikerziekte -  Bij vele katten is suikerziekte type 2 om te keren met een koolhydraatarm dieet. Het is dan mogelijk om minder of zelfs geen insuline meer te hoeven spuiten. Hoe eerder dit gestart wordt, hoe beter de prognose is.
• Blaasproblemen - Nog steeds bevelen dierenartsen brokjes aan bij blaasproblemen, terwijl allang bewezen is dat vochtrijke voeding beter werkt. Er is ook urinary natvoer van de grote merken, of je kunt kiezen zelf te verzuren.
• Nierproblemen - Ook bij nieren is vochtrijke voeding heel belangrijk. Afhankelijk van hoe ver gevorderd de nieraandoening is, is het mogelijk verstandig over te gaan naar een vochtrijke voeding in plaats van brok.
• Allergie - Alhoewel jeuk niet altijd door voeding komt, is een eliminatie dieet een optie. Door kip, rund en vis te vermijden (een uitdaging op zichzelf), kan het zijn dat je kat zich stukken beter gaat voelen.

Het is NIET handig om dit te starten als je kat nog bij de dierenarts. Dan kan er juist een aversie voor die voeding ontstaan. Begin pas als je kat weer rustig en wel thuis is, en bouw het langzaam op.

Wanneer je *niet* moet wisselen

In sommige gevallen raad ik juist af om te wisselen. In die gevallen is het 'iets eten' beter dan de noodzaak om af te wisselen. Alvleesklierproblemen zijn hiervan een goed voorbeeld: als er iets is wat de eetlust opwekt, dan go for it.

Bij darmproblemen, zoals gevoelige darmen (IBD), kan wisselen een uitkomst zijn. Soms vermindert het de darmirritaties. Maar soms verergert het ook. Stabiliteit is dan belangrijker dan afwisseling.

Onthoud: Afwisseling moet helpen, niet meer schade doen.

Conclusie: Wissel wat af in de merken kattenvoer

Om problemen zoveel mogelijk voor te zijn, is het afwisselen van kattenvoeding zeker aan te raden. Het middelt mogelijke tekorten en overschotten van voedingsstoffen uit, je kunt de voeding aanpassen op de levensfase van je kat, je richt je meer op de optimale gezondheid van je kat en je vermindert de kans op ziekten. Bij voerwisseling is enige reactie, zoals diarree, te verwachten en normaal.

Tevens is het wisselen belangrijk, zodat je kat minder kieskeurig wordt. Hierdoor blijft wisselen mogelijk, ook als er sprake is van ziekte en andere voeding noodzakelijk wordt.

Lees verder: Hoe wissel je van kattenvoer? en Hoeveel merken kun je afwisselen?

Bronnen

*Royal Canin: Wanneer schakel je over op een andere voeding? (artikel niet meer beschikbaar)

Acana (FAQ): What is rotation feeding? (artikel niet meer beschikbaar)

Hamper, B. A., Rohrbach, B., Kirk, C. A., Lusby, A., & Bartges, J. (2012). Effects of early experience on food acceptance in a colony of adult research cats: A preliminary study. Journal of veterinary behavior, 7(1), 27-32.

iCatCare: Feeding your cat and kitten

The Concious Cat: Rotation Diet for Cats

PetMD: 6 Signs it’s time to change your cats food