Dit artikel begon allemaal met een Facebook berichtje dat in veel kattenvoer niet voldoende taurine zit. Aangezien taurine essentieel is voor katten, was mijn reactie:   SAAAAYYYYY WHAATTT???!!   Een taurine tekort kan ernstige effecten hebben, van blindheid tot abortus tot hartfalen. In de jaren '70 zijn hier katten aan overleden. Een serieuze zaak dus. Dus was ik benieuwd hoeveel taurine katten eigenlijk nodig hebben en of er voldoende in het kattenvoer zit. Of hebben onze katten een taurine supplement nodig?

Wat is taurine en waar zit het in?

Taurine wordt een aminozuur genoemd, alhoewel het strict genomen een sulfonzuur is. Het zit vooral in spiervlees (met name het hart), brein en retina (netvlies). Het verschilt ook per dier hoeveel taurine aanwezig is. Zo bevat kip en vis (sea food) veel taurine. Lam, rund, hert en konijn bevatten minder taurine dan kip (1). Melk en melkproducten bevatten ook niet zoveel en het komt niet voor in plantaardige eiwitten (2). Synthetische taurine werd voor het eerst geïsoleerd uit het gal van de taurus (stier), vandaar de naam.

Waarom is taurine belangrijk voor katten?

Voor een kat is dit een essentieel aminozuur: ze kunnen het zelf niet aanmaken. Het speelt een belangrijke rol in het cardiovasculaire systeem, de ontwikkeling en functie van spieren, de ogen (retina) en het centrale zenuwstelsel (2).   Omdat katten dit niet zelf kunnen aanmaken, moet dit in hun voer zitten. In de jaren ’70 stierven plots veel katten aan hartfalen en ze kregen oogproblemen. Pas in de jaren ’80 kwamen ze erachter dat dit kwam door een gebrek aan taurine. Dit werd destijds niet toegevoegd aan kattenvoer of de katten kregen hondenvoer waardoor ze geen taurine binnenkregen (1).

Taurine tekort bij katten: de symptomen

Voordat je merkt dat je kat een taurine deficiëntie heeft, kan er al wel 6 tot 24 maand voorbij zijn. Met de tijd verergeren de symptomen.

De ogen

Een van de effecten van taurine tekort bij katten is een achteruitgang van de retina in het oog. Dit kun je misschien niet direct zien aan het oog. Het valt echter wel op dat je kat vaker sprongen ‘mist’, tegen dingen oploopt of makkelijk van je schrikt (3).

Hartfalen: DCM

Verder heeft het effect op het hart. Het kan leiden tot DCM (dilaterende cardiomyopathie). Hierbij wordt de hartspier te zwak om goed te kunnen pompen. Daardoor stroomt er minder makkelijk bloed door het lichaam, wordt er vocht vastgehouden en de pompkracht wordt steeds kleiner. Benauwdheid, sloomheid en een slechte eetlust zijn zichtbare symptomen. De dierenarts kan in sommige gevallen een hartruisje horen, maar niet altijd. Let op: Dit is wat anders dan HCM (hypertrotische cardiomyopthie), een ziekte die erfelijk is, maar niet komt door een taurine tekort.

Zwanger en kittens

Een zwangere poes is mogelijk niet in staat om de zwangerschap te voltooien. Ook heeft taurine effect op de groei. Vooral bij kittens van een poes die een tekort heeft aan taurine kan een groeiachterstand ontstaan. Ook is hun brein kleiner bij geboorte en ook op 8 weken blijft deze achterstand bestaan (4).

Uiterlijk

Ook haarverlies, een slechte vacht en een achtergang van de tanden zijn symptomen, alhoewel dit kan duiden op veel problemen.

Gal

Taurine helpt bij de opbouw van galzouten (geel, zuur vocht) die essentieel zijn bij de vertering van vet. Een tekort aan taurine zorgt ervoor dat vet minder makkelijk verwerkt kan worden.

Hoeveel taurine heeft een kat nodig?

Hoeveel taurine je katje nodig heeft is lastig te vinden. Er zijn drie pijlers:

1. Wat ze minimaal nodig hebben
2. Wat optimaal zou zijn
3. De invloed van het soort voer op de opname

Wat is het minimum?

Laten we beginnen met wat minimaal nodig is. Een onderzoek ‘The taurine requirement of the adult cat’ uit 1982 geeft aan dat het minimum ligt tussen de 35 en 56 mg per dag of 10 mg per kilo lichaamsgewicht. Het artikel ‘Adding Taurine to a Raw Meat Diet’ geeft aan dat aanbevelingen uiteenlopen van 35 tot 250mg. Een artikel van VetInfo zegt dat het tussen de 70 en 100mg per dag ligt.

Wat is optimaal?

Helaas zijn er geen onderzoekscijfers (wat ik kan vinden) over wat optimaal is. Fora melden cijfers uiteenlopend van 100mg, 250mg, 500mg tot 600mg. Het is lastig te bepalen in hoeverre deze cijfers uit de lucht gegrepen zijn.   Wel is bekend dat taurine wateroplosbaar is. Dat betekent dat een overdosis niet snel mogelijk is. Teveel taurine wordt uitgescheiden via de urine of via de gal. Toch denk ik niet dat over-the-top taurine geven handig is (ik neem toch aan dat het een tol eist van de nieren).   Conclusie: Minimaal is 10mg per kilo lichaamsgewicht nodig. Waarschijnlijk is iets meer beter. Mijn schatting is ergens op de 25mg per kilo (gebaseerd op 100mg per dag voor de gemiddelde kat van 4 kg).

De invloed van het voer op de taurine opname

Het soort voer bepaald ook deels in hoeverre taurine opgenomen kan worden. Dat heeft uiteraard weer invloed op de hoeveelheden.   Blikvoer bijvoorbeeld moet meer taurine bevatten dan droogvoer. Dit heeft te maken met hoe de darm de taurine opneemt. Droogvoer zou 1gr/kg nodig hebben en blikvoer tot wel 2,5gr/kg (5).   Ook zou je denken dat meer proteïne automatisch meer taurine betekent. Dit blijkt niet per se op te gaan voor commerciële diëten (5). Ik denk dat dit mede te maken heeft met de hoeveelheid plantaardige en gehydrolyseerde eiwitten die geen taurine bevatten. Ook kan vleesmeel veel eiwitten leveren, maar door de bewerking kan dit veel taurine zijn verloren.   Vezels hebben ook invloed op de opname van taurine. Omdat de vezels de darmflora veranderen, wordt taurine in mindere mate opgenomen (5). De kat heeft in dat geval dus meer taurine nodig in zijn voer. Dit kan van belang zijn als je nu een caloriearm voer geeft waarin vaak veel vezels zijn toegevoegd.   Ook verzurende diëten kunnen effect hebben op taurine tekorten. Omdat dit de kalium balans aantast, kan het op langere termijn zorgen dat taurine onvoldoende wordt opgenomen (5). Bij blaasgruis (struviet) diëten kan dit een punt van zorg zijn, zeker als je dit zijn hele leven voert.

De voorschriften: Hoeveel taurine moet er in kattenvoer zitten?

De vraag is dan: zitten deze hoeveelheden ook in het kattenvoer? In Europa heeft het Fediaf (6) hiervoor richtlijnen opgesteld.   Aanbevolen hoeveelheden in commercieel kattenvoer per 100gram dry matter

	Binnenkat*	Buitenkat**	Groei / Lactatie
Natvoer	270mg	200mg (0,2%)	250mg
Droogvoer	130mg	100mg (0,1%)	100mg
Research uit 1982	50mg (0,5%)

*Binnenkat = op basis van 75kcal per lichaamsgewicht^0,67 **Buitenkat = op basis van 100kcal per lichaamsgewicht^0,67 (De AAFCO [p.14] aanbevelingen zijn vergelijkbaar, alhoewel zij geen onderscheid maken tussen de binnen en buitenkat. Ook raden zij voor de groei en lactatie minder aan).   Alhoewel ik niet alle kattenvoer ben nagelopen om het te controleren, verwacht ik dat elk kattenvoer in Nederland aan deze eisen voldoet. Het minimum van 0,1% per 100gram (100mg per 100 gram op droge basis) zal altijd wel gehaald worden. Toch kan het nog wel verschillen per kat hoeveel hij dan binnenkrijgt.

Zit er voldoende taurine in commercieel kattenvoer? Bereken het zelf!

Als dit je duizelt, mij ook. Een beetje veel cijfertjes – en wat moet je hiermee?   Je kunt berekenen hoeveel taurine er in jouw voer zit, maar dit vereist wat rekenwerk. Ik zal je drie voorbeelden geven zodat je het rekenwerk na kan doen als je de cijfers hebt.

Hill’s Science Plan™ Feline Adult Indoor Cat Chicken

Puur als voorbeeld neem ik Hill’s. Ondanks dat ik geen fan ben van hun voer, hebben zij wel hele uitgebreide analyses op hun website, waarvoor best een pluim gegeven mag worden.   Dit specifieke voer heeft de volgende analyse:

Taurine

In het voer 1065 mg/kg

Droge stof 1170.33 mg/kg

Per 100kcal/ME 33.81 mg

  Onthoud:

• 1 kilo = 1000 gram
• 1 gram = 1000 mg

  Voldoet dit voer aan de Fediaf eisen? Hiervoor kijk je naar de droge stof. Deze is 1170,33 mg per kilo, oftewel 117,033mg per 100 gram droge stof. Dit is dus meer dan het absolute minimum van 100mg per 100 gram.   Opmerkelijk vind ik wel dat dit voer wordt gemarket als ‘indoor’ en dan zou het dus te weinig bevatten!   Hoeveel taurine krijgt je kat binnen? Een binnen kat van 4 kilo moet ongeveer 190 kcal per dag krijgen. In dit voer zit 315kcal per 100 gram. Dat betekent dat je 60 gram van dit voer per dag moet geven. (De aangeraden hoeveelheid hier is 55-75 gram: daarom raad ik aan altijd zelf de berekening te doen!).   In het voer zit 1065mg/kg, oftewel 10,65 per 10 gram. In 60 gram zit dus 63,9mg taurine. Aangezien je kat minimaal 4 kilo x 10mg taurine = 40mg taurine per dag moet krijgen, zit je hiermee dus goed. Het zit echter wel aan de lage kant.

GranataPet Delicatessen Eend en Gevogelte (Natvoer)

GranataPet is een voer waar ik enthousiast over ben. Een goede vleesinhoud en een klantvriendelijke service. In deze variant hebben ze 1500mg/kilo toegevoegd.   Voldoet dit voer aan de Fediaf eisen? Omrekenen naar de droge basis is de eerste stap. (let goed op de eenheden).

• 1500mg per kilo =
• 150mg per 100gr =
• 0,15 gram per 100 gram = op natte basis 0,15% taurine.

  Nu berekenen je het naar de droge basis. Er zit 80% vocht in, dus de droge basis is 20%.

• Taurine hoeveelheid / droge basis x 100%
• 0,15% / 20% x 100% = 0,75%

  Er zit dus 0,75 gram per 100 gram in – dat is 750mg per 100 gram. Dit is dus meer dan genoeg volgens de Fediaf voorschriften.   Hoeveel taurine krijgt je kat binnen? Met behulp van deze calculator reken ik uit hoeveel kcal in dit voer zitten: 94,8kcal/100gram.   Een binnen kat moet 190 kcal per dag krijgen. Van dit natvoer zou je dus 200 gram voeren. De aanbeveling van GranataPet is voor een kat tussen de 3 en 5 kg 100-200 gram.   In het voer zit 150mg per 100 gram. Bij 200 gram voeren krijgt je kat dus 300mg binnen. Mogelijk wordt hiervan een deel gewoon uitgeplast.

Supermarkt voer Aldi Senior

Voor de volledigheid wilde ik ook een supermarkt voer meenemen. Ook hier geld: ik ben er geen fan van, maar het gaat hier even om de taurine.   Op de verpakking staat dat er 1800mg per kilo inzit. Het bevat 8% vocht. Verder is het lang niet zo netjes weergegeven als bij Hill’s, dus moeten we wat meer rekenwerk zelf doen.   Voldoet dit voer aan de Fediaf eisen? Omrekenen naar de droge basis is de eerste stap. 1800 mg per kilo is 0,18gram per 100 gram. Op natte basis is dat 0,18% taurine.   Op droge basis is dat bij 8% vocht: 0,18% / 92% x 100% = 0,1956%   Er zit dus 0,1956 gram per 100 gram in – of 195,6mg per 100 gram. Dit is dus meer dan genoeg. (Heb je moeite met het rekenwerk, kijk dan nog even naar de stapjes bij GranataPet).   Hoeveel taurine krijgt je kat binnen? Ik reken zelf weer uit hoeveel kcal in dit voer zitten: 376,5kcal/100gram.   Bij 190kcal komt dit neer op 50 gram brokjes. (Ook hier: de verpakking zegt 56 gram. Niet veel meer dus, maar blijf opletten).   In het voer zit 180mg per 100 gram. Bij 50 gram krijgt je kat dus 90mg binnen. Meer dan het dubbele minimale aanbevolen hoeveelheid, dus goed!

Zijn taurine supplementen nodig voor je kat?

Bij een verder gezonde kat, denk ik van niet. Het lijkt me onzinnig extra taurine te geven, terwijl er voldoende in het voer zit.

1. De aanbeveling van de Fediaf is het minimum al 2 keer zo hoog als de aanbeveling van het onderzoek uit ’82. Ik denk niet dat producenten dit minimum snel zullen negeren, aangezien hier al katten aan gestorven zijn in de jaren ’70.
2. Als je de high end varianten met voldoende vlees (spiervlees, organen zoals hart en lever) koopt, dan bevatten deze uit zichzelf al voldoende taurine.
3. Veel producenten voegen zelf taurine toe voor de zekerheid. Als er ook nog vlees in zit, komt dat er nog bovenop. Zo weten ze zeker dat er voldoende inzit.

  Je kunt nu zelf het rekenwerk doen om te controleren hoeveel er (bij benadering) in jouw kattenvoer zit. Kun je geen cijfers vinden, neem dan contact op met de producent.   Let op dat hondenvoer geen of veel minder taurine bevat dan kattenvoer. Een hapje kan geen kwaad, maar kattenvoer moet bijna alles van de dagelijkse inname zijn.

Wanneer zijn taurine supplementen wel zinvol?

Wat mij betreft is extra taurine dus niet per se nodig. Immers wordt het overtollige gewoon uitgeplast. Als je dus een goed voer hebt, zoals GranataPet, dan is extra voeren eigenlijk gewoon dure plas creëren.   In sommige gevallen kan het wel zinvol zijn. Overleg altijd eerst met je dierenarts of en hoeveel taurine je extra geeft.

Bij bepaald commercieel voer

Extra oplettendheid is geboden bij een voer dat weinig vlees bevat en veel planten. Dit is vaker het geval bij minder kwalitatieve voeren. Ook als er veel vezels in het dieet zitten (zoals bij caloriearm voer) of als je een verzurend dieet geeft (zoals bij struviet wel gebeurd), kun je met je dierenarts overleggen over extra taurine zinvol is.

Bij rauw voeren

Koken zorgt voor een verlies van taurine. Het verdampt als het ware met het water mee. Dit zelfde speelt bij bevriezen: Bij het ontdooien loopt het vocht eruit en dit vocht bevat een groot deel taurine. Het beste is om dit mee te serveren. Dr. Becker raadt aan om per 900 gram vlees (2 pond) 500mg taurine toe te voegen.

Veganistisch / vegetarisch kattenvoer

Omdat er geen dierlijke producten inzitten, is een taurine supplement onmisbaar. Deze zit echter normaliter in de brok toegevoegd (maar dubbel check dit om het zeker te weten!).

Bij een taurine tekort

Als je (tijdig) ontdekt dat je kat te weinig taurine krijgt, kan een supplement helpen. Dit kan blijken uit bloedonderzoek.

Bij een ziekte

Bij tijdige opmerking kan extra taurine helpen om DCM (deels) terug te draaien. Ook kan het ondersteunend werken bij suikerziekte (7). Mogelijk dat het ook bij nog andere ziekten een positieve invloed heeft, zoals nierproblemen of inflammatoire problemen.

Bij afvallen

Is je kat te dik, dan is er grote kans dat hij 1) op calorie arm voer met veel vezels staat en 2) minder voer krijgt dan ‘normaal’, anders valt hij immers niet af. Deze vezels kunnen ervoor zorgen dat er verminderde opname van taurine is. Daardoor kan hij ook te weinig taurine krijgen.

Meer dan het minimum

Bij Hill’s viel me op dat het niet heel veel marge heeft en bijna op het minimum zit. Als je denkt dat je kat gebaat is bij meer taurine dan dat, bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap, dan kan een supplement zinvol zijn.

Taurine supplement kopen

Taurine is online te koop in verschillende varianten bij Zooplus.

Felini Taurine

Een poedervorm die je in water kunt oplossen en toevoegen aan de maaltijd van je kat. Verkrijgbaar in potten van 100 en 200 gram.

GimCat

Dit is een melkpoeder dat aangemaakt wordt met heet water. Het is naar voorbeeld van moedermelk en daardoor ideaal voor moederloze kittens. Echter kun je het ook gebruiken voor volwassen katten.

Beaphar Multivitamine Pasta

Een pasta vorm met 4425mg/kg taurine. Ook zijn er andere vitaminen toegevoegd. Te koop in een tube van 250 gram of een voordeelpakket van 3 stuks.

Natuurlijk bronnen van taurine: kippenhart

Kippenhart is een van de beste bronnen van natuurlijke taurine. Wil je het dus natuurlijk houden, dan kun je ook hiervoor kiezen. Vaak zijn ze wel te vinden in de supermarkt, bij de slager of kijk eens op de markt. Feline Nutrition geeft de aanbeveling voor maximaal 2-3 kippenharten per dag (Let op: Alleen maar kippenhartjes is geen gebalanceerde maaltijd en wanneer je een kippenhartje of iets anders geeft, is het handig de brok of natvoer iets te verminderen).   Er zijn nog meer natuurlijke bronnen van taurine (8).

• Schaaldieren: mosselen, sint-jakobsschelpen, krill en garnalen
• Vis: sardientjes, zalm
• Natuurlijke taurine supplementen gebaseerd op gedroogde zeewier.

Conclusie: Extra taurine niet per se nodig

Ik denk niet dat de gemiddelde, gezonde kat extra taurine nodig heeft. De onderzoeken over de minima gecombineerd met de voorschriften van het Fediaf stellen mij voldoende gerust dat er voldoende in het voer zit. Ik heb niet meer inzichten dan zij.   Natuurlijk heb ik niet van alle kattenvoeren de cijfers geanalyseerd. Er zijn misschien uitzonderingen te vinden en als jij die vindt, dan hoor ik het graag in de comments, zodat iedereen van die kennis kan profiteren.   Toch kunnen er redenen zijn een taurine supplement te geven, zoals bij ziekte of als je rauw voert. Echter, laat je niet in de luren leggen door verkooppraatjes van taurine supplement fabrikanten! Bronnen:

1. Hofve (Only Natural Pet): The Importance of Taurine for Dogs and Cats
2. Wikipedia: Taurine
3. Pet Wave: Symptoms of Taurine Deficiency in Cats
4. A. Sturman (1991): Dietary taurine and feline reproduction and development
5. Feline CRF: Nutrional Requirement of CKD Cats (hfd: Taurine)
6. Fediaf (mei 2017): Nutrional Guidelines (p. 20)
7. Ito (en anderen, 2011): The potential usefulness of taurine on diabetes mellitus and its complications
8. All Natural Pet Care: Natural Sources of Taurine for Cats

• VetInfo: Cat Taurine Requirements
• Yuill (DVM, VCA Hostpital): Taurine in Cats

PhotoCredit: Pixabay - RonBerg, Pratanee0