Hoe kun je de kans op blaasproblemen bij je kat verkleinen?

Samen met nierfalen en gebitsproblemen staan blaasproblemen in de top 3 van meest voorkomende ziekten bij katten. Het vaakst gaat het hierbij om blaasontstekingen, blaasgruis (struviet) of calcium-oxalaat stenen. Deze zijn erg pijnlijk voor je kat en kunnen leiden tot ongewenst gedrag. Het meest opvallende is vaak het plassen buiten de bak. Alhoewel we niet alles in de hand kunnen houden, kunnen we wel een aantal dingen doen om de kans op blaasproblemen te verkleinen. Dat scheelt een hoop stress en dierenartsrekeningen. Wat kun je doen om de kans op blaasproblemen bij je kat te verkleinen?

Vocht, vocht en vocht

Vocht is voor ieder levend wezen belangrijk, maar we onderschatten makkelijk hoeveel ‘genoeg’ is en hoeveel er werkelijk genuttigd wordt. 

Voor katten is dit helemaal waar. Als woestijndieren is hun lichaam erop gericht om vocht uit hun prooi te halen. Hagedissen, muizen, konijntjes: ze bestaan allemaal uit 75-80% vocht. Natvoer of rauw voer (KVV, BARF) komen hier dicht bij in de buurt. Echter worden veel katten vandaag de dag brokjes gevoerd. Hierin zit slechts 5-10% vocht in. Helaas heeft de kat geen sterke dorstprikkel, waardoor hij onvoldoende drinkt. Zelfs al zie je hem continue bij zijn waterbakje staan. Hun tong is inefficiënt in het binnenhalen van veel water.

Het gevolg is dat je de urine van kat zeer geconcentreerd wordt. De mineralen bouwen op, terwijl er onvoldoende water is om deze op te lossen en om deze uit te plassen. Daardoor hebben de mineralen meer kans om samen te klonteren tot irriterende kristallen en steentjes. Deze op zichzelf zijn al pijnlijk, maar kunnen ook nog eens leiden tot blaasontstekingen of plasbuis verstoppingen.

Advies

Zorg dat minimaal 50% van het dieet van je kat bestaat uit voer met 75%+ vocht. Dit kan natvoer zijn of rauw voer. Nog beter is om voor een 100% vochtrijk dieet te gaan. Daarnaast kun je zorgen voor drinkstimulans. Hierbij kun je denken aan meerdere waterbakjes en een waterfontein. Echter blijft het belangrijkste het voer.

Dierlijke eiwitten in plaats van planten

Een van de problemen is een basische (niet zure) urine. Hierdoor kunnen bepaalde bacteriën zich nestelen, het irriteert de blaaswand en het kan leiden tot struviet (blaasgruis). Misschien vraag je je af: waarom stijgt de urine pH? Er zijn twee belangrijke zaken die dat gevolg hebben: 1) planten en 2) grote maaltijden. Uit onderzoek blijkt dat planten de urine pH basischer maken. Fruit doet dit het sterkst, groenten ook behoorlijk en granen zijn niet verzurend genoeg. In brokjes zit helaas 9 van de 10 keer een hele lading van deze plantaardige toevoegingen.

Naast dat brokjes dus onvoldoende vocht bevatten, zorgen ze ook nog eens voor een perfecte omgeving voor struviet. Het voeren van uitsluitend brokjes is dan ook een risicofactor voor het ontstaan van struviet. Ook de maaltijden hebben invloed op de stijging van de pH. Dit wordt post prandial alkaline tide genoemd. Het betekent dat na het eten van een maaltijd, de urine pH basischer wordt. Hoe groter de maaltijd, hoe sterker dit effect is. Dit kan ervoor zorgen dat er spontaan struviet ontstaat. 

Advies

Zorg dat het voer dat je geeft bestaat uit voldoende dierlijke eiwitten. Vlees verzuurt namelijk de urine op natuurlijke wijze. Wilde katten die een rauw dieet aten hadden een urine pH tussen de 6 en 6,5. In natvoer zit over het algemeen meer dierlijke eiwitten dan in brokken, alhoewel je hierop altijd goed moet opletten. Rauw voeren is nog beter, omdat de verzurende stoffen methionine en cysteïne bij verhitting (deels) verdwijnen. KVV en BARF zijn dan goede opties. Door meerdere kleinere maaltijden te geven voorkom je ook een al te grote stijging in pH waarden. Voor natvoer is dat maximaal 50 gram, voor brokjes 10 gram.

Een gezond gewicht

Overgewicht heeft effect op heel veel verschillende ziekten, waaronder de kans op blaasproblemen. Zorgen voor een gezond gewicht is het belangrijkste dat je kunt doen. Of je kat te dik is, kun je het beste bepalen aan de hand van de body condition score. Alhoewel kilo’s ook interessant zijn, zegt het namelijk niet alles. Het ras en de bouw van de kat speelt hierin namelijk ook een grote rol. 

 Een belangrijke rol hierin speelt het voer, zowel welk voer als de hoeveelheid. Veel brokjes en soms ook natvoer zijn overladen met geur- en smaakstoffen, waardoor het lastig is voor je kat om deze te weerstaan. Daardoor eet hij snel te veel, zeker als je onbeperkt vrij voert. Ook kunnen veel katten zich niet beheersen en eten meer dan ze nodig hebben. Vooral bij brokjes gaat dit snel, omdat deze erg caloriedicht zijn. Daardoor kan continu 15 gram, wat al snel neerkomt op zo’n 70kcal, makkelijk leiden tot overgewicht.

Advies

Vrij onbeperkt voeren is helaas voor veel katten geen goed idee, omdat ze zich overeten. Voer daarom in maaltijden, minstens drie keer per dag. Het is belangrijk deze maaltijden af te wegen voor de hoeveelheid die jouw kat mag. Lees ook: Hoeveel mag mijn kat eten per dag?

Een veilige plek voor een schone kattenbak

Het ophouden van de plas is een risicofactor in blaasproblemen. Het zorgt er namelijk voor dat bacteriën de kans hebben om te groeien en mineralen hebben meer tijd om samen te klonteren tot gruis. 

Advies

Zorg voor een schone kattenbak. Deze moet elke dag uitgeschept worden. Wat schoon lijkt voor jou, hoeft niet schoon te zijn voor je kat. Daarom moet je ook regelmatig het grind verversen. Sommige katten vinden het ook prettiger om hun poepjes en plasjes op verschillende plekken te doen. Daarom zijn soms twee kattenbakken nodig. Heb je meerdere katten, dan wordt als regel aantal katten + 1 aangehouden. Houd er ook rekening mee dat de bak op een veilige plek staat. Als ze steeds gestoord worden door plotselinge geluiden, langslopende mensen of andere katten (/dieren) in het huishouden, kan het zijn dat ze de kattenbak gaan vermijden. Ze houden dan hun plas ook langer op, óf gaan het op andere plekken doen.

Let op stressfactoren

Stress wordt in idiopathische blaasontstekingen aangehaald als een veroorzakende factor. Hoe dit precies invloed heeft is nog niet bekend, maar er zijn een aantal mogelijkheden:

• Stresshormonen verzwakken de blaaswand, waardoor deze geïrriteerd raakt
• Stress beïnvloedt de centra in de hersens die pijnprikkels verwerkt
• Het verhoogt de urine pH, welke op zijn beurt de blaaswand irriteert
• Het vermindert het immuunsysteem, waardoor slechte bacteriën meer kans hebben

Sommige katten lijken gevoeliger voor stress dan anderen. Wat voor stress kan zorgen verschilt dan ook. Soms is het zoiets ‘simpels’ als ander kattengrit of een nieuw meubelstuk. De twee grootste risicofactoren zijn meervoudige kattenhuishoudens (met conflicten) en verhuizingen.

Advies

Veilige slaapplekjes, waar ze niet gestoord worden, zijn erg belangrijk voor een goede slaaprust. Slaap verlaagt de stresshormonen. Verstoppen is de angstrespons van een kat, dus zorg dat je hem dit niet ontneemt. Het liefst hebben ze hoge plekjes. Val hem daar ook niet lastig, hij komt vanzelf weer tevoorschijn als hij het veilig acht. Tevens kun je inspelen op stress verlagende activiteiten. Een voorbeeld daarvan is kauwen. Gedroogde stukjes vlees kunnen hierbij helpen of een prooidier (bijvoorbeeld een kuiken). Ook spelen en beweging werkt bij mensen stress verlagend. Verder kun je een oogje houden op je katten onderling. Als ze steeds in andere kamers zitten en elkaar lijken te vermijden, zijn het geen vriendjes. Als het doorgaat tot openlijk staren of zelfs ruzie, is het soms beter om een ander huisje te zoeken voor een van twee. 

Welke tips ga jij gebruiken?